Filateli Sözlüğü

​Aerofilateli: Havacılık tarihi ve hava postası pullarını konu alan filateli dalıdır.

Anma Bloğu: Üzerinde bir veya birkaç pul bulunan, sınırlı sayıda üretilen ve özel bir olayı, kişiyi veya konuyu anmak için tasarlanmış pul tabakasıdır.

Anma Pulu: Bir olay, konu veya kişileri anmak, tanıtmak amacıyla bastırılan, seri veya blok şeklindeki posta pullarıdır.

Arşiv Pulu: Basım sonrası posta idareleri tarafından resmi kayıtlarda veya müzelerde saklanmak üzere ayrılmış pullardır.

Avantajlı Pul (Postage Due Stamp): Yetersiz veya hiç pulla gönderilen postaların ücretini tahsil etmek için kullanılan pullardır.

Dantel: Perforaj işlemi sonunda pulların kenarlarında meydana gelen dişlerdir.

Değer: Postada kullanılan değerli kağıtların üzerlerinde rakam ve bazılarında ayrıca yazı ile gösterilen ve bunların postadaki satış fiyatını belirten para tutarı.

Ek Değerli anma pulu: 09/08/1958 tarihli 7127 sayılı Kanun gereğince munzam değerlere ek değer konularak yılda iki defa bastırılan anma pullarıdır.

Emisyon: Bir değerli kâğıdın veya pulun tedavüle çıkarılması.

Eritme (Separation): Pulların tabaka veya blok halinde birbirinden ayrılması işlemidir. Bu genellikle perforaj sayesinde yapılır.

Erör: Değerli kağıtların basılmaları veya zımbalanmaları sırasında meydana gelen hatalardır.

Ese: Baskı durumunu, pulu bastıran kuruluşa göstermek için hazırlanan provalardır.

Filateli: Pul ve posta ile ilgili materyallerin koleksiyonculuğunu inceleyen bilim dalıdır.

Filatelik Zarf: İlkgün veya özeltarih damgası ile damgalanmış anma pulu, sürekli posta pulu veya pul baskısı - özel tasarımlar -taşıyan özel zarflardır.

Filatelist: Pul ve posta ile ilgili materyallerin koleksiyonculuğunu yapan kişilerdir.

Filigran: Bazı pulların kağıdında bulunan ve ışığa tutulduğu zaman görülen yazı, çizgi veya motif gibi özel bir belirtidir. Sahte pul basımını önlemek için kullanılır.

Forerunner (Öncü Pul): Bir ülkenin resmi posta pullarından önce kullanılan, başka ülkelerden alınmış ya da yerel basılmış pullardır.

Forma: Pul üzerindeki resmin (marj hariç) milimetre olarak boyutu (örneğin, 25x40 mm).

Föyye: Üzerinde dantelli veya dantelsiz bir veya birkaç pul basılmış olan ve kenarlarında çoğu zaman yazılar taşıyan küçük pul tabakasıdır.

Hatalı Basım (Misprint): Pulların basımı sırasında oluşan baskı hataları. Örneğin, yanlış renkler, eksik tasarımlar veya ters basım.

İlkgün Damgası: Anma pullarının tedavüle çıkarıldıkları gün, yalnızca bu pulların iptalinde kullanılan tarih damgasıdır.

İlkgün Zarfı: Üzerlerinde bir anma pulu serisi veya sürekli posta pulu yer alan ve ilkgün damgası ile damgalanmış zarflardır.

Katalog Değeri: Pulların, filateli kataloglarında belirtilen ortalama piyasa fiyatıdır.

Klasör: Pulların düzenli ve korunaklı bir şekilde saklanması için kullanılan albümdür.

Lejand: Pul üzerindeki yazılar.

Lokal Pul: Belirli bir bölge ya da şehirde kullanılmak üzere basılmış pullardır.

Maksimum Kart: Pul, tasarım ve damgası uyumlu şekilde düzenlenmiş posta kartıdır.

Marj: Pul tabakalarının ve bloklarının kenarlarında, baskısız bırakılan kısımlar.

Matbaa Nüshası: Pul basımı sırasında kullanılan tasarım ya da deneme baskılarıdır.

Ön Damga (Precanceled Stamp): Posta gönderileri için kullanılmadan önce damgalanmış pullardır.

Özel Tarih Damgası: Belirli bir olayı ya da günü anmak için yapılan ve tasarımında olayla ilgili detayların yer aldığı damgadır.

Özelgün Zarfı: Üzerinde anma pulu veya sürekli posta pulu bulunan ve özel tarih damgasıyla damgalanmış zarflardır.

Perforaj: Tabakalardaki pulların birbirinden kolay ayrılabilmeleri için aralarının zımbalanması işlemidir.

Portföy: İçinde pullara, değerli kağıtlara veya diğer materyallere yer verilen özel tasarımlı filatelik üründür.

Posta Kartı: PTT tarafından üretilen üzerinde Posta Kartı ibaresi bulunan resimli veya resimsiz kartlardır.

Pul Baskılı Posta Kartı (Antiye): Üzerinde "Posta Kartı" ibaresi ve postada alınacak ücreti gösteren, pul baskılı resimli veya resimsiz posta kartıdır.

Pul Blokları: Aynı tasarımdan birden fazla pulun birbirine bağlı şekilde oluşturduğu grup.

Pul Emisyon Programları: Yıllık olarak hazırlanan ve pulların hangi konularda üretileceğini belirleyen programdır.

Replikasyon Pul: Nadir veya tarihi pulların birebir kopyası olarak üretilmiş pullardır.

Resmi Posta Pulu: Kamu kurum ve kuruluşlarının posta ücretlerini ödemede kullandığı pullardır.

Santre: Bir pulun karşılıklı marjlarının birbirine eşit olması yani bir pulun resim çerçevesinin kâğıdın tam ortasına basılması durumu.

Seri: Aynı ad altında aynı gün tedavüle çıkarılan bir grup pulu ifade eder.

Sürsarj: Pulların üzerine yeni yazılar, rakamlar veya motifler basılarak değerinin veya amacının değiştirilmesi.

Silk Pul (İpek Pul): İpek kumaş üzerine basılmış özel pullardır.

Sürekli Posta Pulu: Posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılması için ihtiyaca göre basılan pullardır.

Tabaka: Baskı sırasında bir defada basılan ve genellikle birbirine bağlı pullardan oluşan büyük bir kağıt parçasıdır.

Tet-Beş: İki pulun ters şekilde basılmış hali (baş başa, yan yana veya ayak ayağa ters).

Tematik Pul: Belirli bir konuyu işleyen pullardır (kuşlar, tablolar, spor vb.).

Tiraj: Pul ve değerli kâğıtların toplam baskı sayısı.

Varyete: Pulun farklı şekillerde basılmasıdır; erörden farkı, resmi kontrol altında üretilmiş olmasıdır.

Zarfsız Kullanım (Solo Usage): Bir pulu, genellikle tek başına ve belirli bir amaç için kullanma durumu. Bu tür kullanım, genellikle koleksiyoncular arasında popülerdir.