AYDINLI HACI PAŞA
Aslen Aydınlı olan Hıdır bin Ali bin Hattab, Hacı Paşa olarak meşhur olur. Yıldırım Bayezid devrinin ünlü alimlerinden ve hekimlerinden biri olup, akli ve nakli ilimleri tahsil ettikten sonra çeşitli eserler yazar.
Sonrasında doktorların çare bulmaktan aciz kaldığı bir hastalığa yakalanır ve bu durum onu tıp tahsiline doğru yönlendirir.
Kısa zamanda büyük bir ün yakalayarak Kahire’de başhekim olur. İlaçlar ve hastalıklar üzerine bilgisini burada geliştirerek sonrasında memleketine geri dönmeye karar verir.
Ölüm tarihi hakkında kesin bir bilgiye ulaşılamamış olan Hacı Paşa’nın 1423-1424 tarihleri arasında öldüğü tahmin edilir.
Yazdığı Şifaü’l Eskam ve Devaü’l-Alam adlı eser, tıp dünyasında önemli bir yer edinir. Türkçesi “Hastalıkların Şifası ve Ağrıların Tedavisi Hakkında Kitap” olan eser, teorik ve pratik bilgilerle beraber hastalık ve tedavilerinden bahseder.
Süzülmüş gül şurubu, nilüfer şurubu, limon şurubu, sandal şurubu, ipek şurubu gibi çeşitli şurupların hazırlanışının anlatıldığı eserde bu şurupların kullanım alanları ve etkilerine de yer verilir.
Hastalıklara tedavi yöntemi olarak ilaçların kullanımının yanında, yiyecekle tedavi ve bitkisel şurup hazırlanmasının da önemini eserlerinde vurgular.
Anadolu’nun İbn-i Sina’sı olarak bilinen Hacı Paşa, eserlerinde kendinden önceki birçok hekimin aktardığı bilgilerden yararlanarak kendi tecrübelerini sade bir biçimde yansıtmayı başarır.
Onun sayesinde Osmanlı'da tıbbının en yüksek devirlerinden birinin yaşandığı belirtilir.
REFERANSLAR
Şar, Sevgi, Bilge Sözen Şahne, and Miray Arslan. Hacı Paşa’nın Şifâü’l Eskâm Ve Devâü’l-Âlâm (2014): 121-36. Web. <http://dergiler.ankara.edu.tr/>.
"HACI PAŞA (Aydınlı)." İslam Alimleri Ansiklopedisi. Web. 07 Haziran 2017. <http://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Islam-Alimleri-Ansiklopedisi/Detay/HACI-PASA-Aydinli/2950>.